Bouw simpele begrenzer

Onderhoud tips, en vaak voorkomende technische problemen.
FaqMod

Bouw simpele begrenzer

Bericht door FaqMod »

Het is aan te bevelen om eerst het hele artikel te lezen, om eventueel daarna over te gaan tot aanschaf van bepaalde onderdelen.


Er zijn verschillende soorten begrenzers in de handel te koop, intern zijn ze voor zo'n 95% allemaal het zelfde. Het systeem dat in de meeste begrenzers zit zal ik hieronder bespreken.
Wel kent dit type begrenzer en aantal nadelen (later besproken), nieuwere type's (en duurder) zouden deze niet en/of in mindere mate hebben. Deze nieuwe systemen berusten waarschijnlijk voor het grootste deel op een stukje digitale techniek, 'onze' begrenzer stamt nog uit de analoge tijd. Het voordeel hiervan is dat deze door haast iedereen zelf gemaakt/aangepast/gebruikt kan worden, verder zijn de prijzen van de gebruikte componenten vrij laag.



De te bouwen begrenzer bestaat simpel weg uit 1 of meerdere elektrolytische condensatoren ook wel elco´s genoemd en een schakelaar.

Elco's zijn er in heel veel verschillende soorten en maten, in ons geval doet het formaat er niet zoveel toe, het belangrijkste zijn de capaciteit en het voltage. Ga als eerste dus naar een electronica zaak en koop daar de volgende elco's: 10,0 uF (Micro Farad), 2,2 uF en een stuk of 3 van 1,1 uF. Deze waarden kun je vrij globaal nemen, is er eentje niet neem dan de naast liggende waarde. Alle Elco's moeten zo'n 100 V (volt) zijn, dit om sabotage pogingen van politie e.d. te voorkomen, een lager voltage kan ook maar voor de zekerheid is dit een mooie waarde en ze kosten toch maar iets van Fl 1,-- p.s.
Verder heb je nog een schakelaartje nodig (Fl 2,50) en als je het niet hebt liggen 1 a 2 meter stroomdraad ongeveer de zelfde dikte als de rest van je kabelboom.

Door elco´s parallel te schakelen tel je de waarde van de capaciteit op, parallel is naast elkaar de plus van de ene aan de plus van de ander en met de minnen net zo. Door een elco van 2,2 uF parallel aan een elco van 1,1 uF te schakelen hebben we nu dus een totale capaciteit van 3,3 uF.
Door dit schakelen van elco´s kunnen we de instelling van de begrenzer bepalen, door meer capaciteit wordt er zwaarder begrensd.

Van af de signaalspoel loopt er een blauw/gele draad naar de CDI-unit, door deze draad lopen de pulsen voor de ontsteking die door de CDI-unit nog worden aangepast. Deze pulsen gaan we ´verstoren´.
De elco´s worden ´tussen´ deze draad en de massa bevestigd (met tussen komst van een schakelaar). Hoe de verstoring van de puls door de elco´s precies gebeurd weet ik niet, daarvoor zou het signaal met een scoop bekeken moeten worden (misschien een idee voor een werkstuk van een electro student!). Waarschijnlijk verzwakken de elco´s de puls op de draad, condensatoren vormen voor hogere frequenties een kortsluiting, door de hogere toerentallen en dus sneller verschijnende puls (hoger freq.) zou er steeds meer kortgesloten worden.
Het zou ook zo kunnen zijn dat door de schakeling het tijdstip van de puls veranderd en dus het tijdstip van de ontsteking ontregeld wordt.
Als iemand dit heeft uitgezocht, zou ik dit graag vernemen (incl. meet resultaten) en dit zou dan een plekje op de site kunnen krijgen

Afbeelding

Zoek nu dus ergens in je draadboom de signaal draad op (onopvallend plekje waar het netjes te doen is) en strip een stukje van de isolatie van de draad af en soldeer hieraan een stuk van de nieuwe draad. LET OP de signaaldraad moet dus niet onderbroken worden.
De verbinding tussen de 2 draden moet nu goed geïsoleerd worden om storingen te voorkomen. Door de draad goed op lengte te houden en de brommer ´rijklaar´ te maken kun je gaan testen, sluit een elco van 2,2 uF aan, de plus op de draad en de min (via een ander stuk draad) aan de massa. (Bij bipolaire elco´s maakt dit niet uit.)
Start de brommer en kijk wat de invloed van de begrenzer is, komt hij nu nog veel te makkelijk op vermogen en/of rijd hij veel harder dan 50 km/u dan zal er meer capaciteit geschakeld moeten worden. Meestal is er zo´n 4 uF nodig. Ga ongeveer uit van zo´n 50 km/u op de top, deze top moet wel redelijk makkelijk te behalen zijn, duurt dit te lang dan zal op de testbank een laag vermogen verschijnen en zal er erg argwanend naar je brommer gekeken worden. Een standaard brommer bereikt de 50 km/u ook redelijk vlot.
Nu heb je, je brommer begrensd voor een test op de rollenbank maar als je gecontroleerd wordt zal er in 99% van de gevallen ook ene geluidsmeting gedaan worden, deze meting gebeurd in z´n vrij. Als je nu de brommer in z´n vrij zet en volgas geeft zal je bemerken dat de toerentallen dan wel nog zeer hoog komen en het geluid dus te hard is.
waarom 1 bekeuring proberen te omzeilen als je het ook voor 2 kan doen.
Neem nu de elco van 10 uF schakel de plus aan de plus van de andere elco´s en schakel de min op de draad van het neutraal lampje aan. Als de brommer in z´n vrij staat wordt er in je blok naar massa geschakeld en zo is ook dat kringetje weer rond. De elco van 10 uF wordt nu dus alleen gebruikt als hij in z´n vrij staat, even testen hoe het klinkt, bij al te veel sputteren een lagere waarde nemen. Je hebt namelijk nu de waarde van 10 uF parallel staan aan de waarde die je voor de gewone begrenzing hebt gebruikt, er staat nu dus waarschijnlijk zo´n 14 uF geschakeld.


Afbeelding


Nu je dus de juiste waardes hebt moet je na gaan denken hoe je dit wilt gaan schakelen en hoe het netjes (lees onvindbaar) weg te werken. De gemiddeld agent weet toch wel van het bestaan van begrenzers af.
Van groot belang is het wegwerken van de bedrading, zorg er dus voor dat de draden mooi in of bij je draadboom verwerkt worden.
Een tweede lastig punt is de schakelaar, neem je een gewone schakelaar zoals hier boven beschreven of wil je een op afstandbedienbare schakelaar, een afstandbediening heeft als voordeel dat het nog beter weg te werken is wel is dit een stuk duurder.

Als eerste dus een ´gewone´ schakelaar, meet als eerste de schakelaar door om te weten op welke contacten je de draden en moet sluiten, meestal is dit het middelste contact en een van de buitenste.
Voor de schakelaar zal je dus een goed bereikbare maar (voor derden) moeilijk te vinden plek moeten worden gevonden, je zal de schakelaar zelf vrij makkelijk moeten kunnen omhalen bij een controle maar als een agent een extra schakelaartje ziet zitten dan zal hij dit vaak ook even willen proberen. Bij een MB is een goede plek de linker kant van het gereedschapsbakje, als je daar een gaatje in maakt waar de schakelaar van binnen uit door kan dan kun je al zittend op je brommer met je linker hand onder je frame door gaan en bij de schakelaar komen.
Maar misschien weet je zelf wat beters.

Een andere mogelijkheid is om de meestal niet meer in gebruik zijnde richtaanwijzer schakelaar te gebruiken, voordeel is dat er al draden aan zitten en dus makkelijk aan te sluiten is maar je moet echt wel een hele domme agent hebben (leerling o.i.d.) die deze truc niet kent.

Een prijzig maar goed te verstoppen schakelaar is via een afstandsbediening, de schakelaar zit dan gewoon in je zak. Voor een afstandsbediening betaal je zo´n 100 gulden, neem geen infrarood model, de omstandig heden moeten dan altijd erg gunstig zijn en levert vaak dus een hoop storing. Vaak is er in de behuizing van de ontvanger genoeg plek om de elco´s hier in te plaatsen. Dan heb je dus alleen een extra kastje met een aantal draden, je kunt nu zelfs de signaal draad door het kastje laten lopen, als ze dan je draden door knippen om je begrenzer uit te schakelen dan start je brommer helemaal niet meer.
De meeste systemen zijn zo dat je op de knop van je afstandsbediening moet drukken om je begrenzer AAN te zetten, dit heeft een tweetal nadelen. Je moet dus toch op de knop van je afstandsbediening drukken terwijl je aangehouden bent (kan gezien worden) en weet je zeker of je begrenzer nu aan staat? Als er een LEDje is aangesloten om de stand van het relais aan te geven dan weet je het wel zeker maar dit kan natuurlijk ook weer opvallen.
Een beetje slimme agent zet even je brommer uit en haalt de + van je accu even los, hierdoor valt het relais dicht en staat je begrenzer weer UIT.

Door nu de begrenzer op het normal closed (NC) contact van het relais aan te sluiten staat je begrenzer altijd aan, ook als de voedingspanning er af is. Je moet nu dus iedere keer voor dat je gaat rijden je begrenzer uit zetten met je afstandsbediening maar naar mijn mening is het voordeel veel groter dan het nadeel. Je moet dus wel zorgen dat de voedingspanning van de ontvanger na je contact geschakeld is, bij een controle zet je dus gewoon je contact uit en je begrenzer staat aan. Soms wordt er gezegd dat je, je contact aan moet laten staan, dan zet je gewoon je contact UIT en je zet je helm af en je vraagt wat de agent om te herhalen wat hij vertelde. Je verstond hem niet met je motor aan en je helm op.
Je kan de voeding eventueel ook nog via een andere schakelaar laten lopen die je bij een controle om kunt halen, als een agent de schakelaar nu beweegt zal er niets gebeuren.


Algemene tips.
Neem alle draden in dezelfde kleur

Gebruik geen stekkertjes maar soldeer alles

Verzegel schroeven met nagellak

Dit alles om het eventueel uitschakelen van je begrenzer zonder schakelaar te vermoeilijken.


Problemen.

De begrenzer doet niets.


Zitten alle verbindingen goed vast?

Zit de schakelaar juist aan gesloten, misschien schakelt hij naar een leeg contact?


De brommer start niet meer.


Er zit een onderbreking in je signaal draad.

Er zit (totale) kortsluiting in je signaaldraad.


Als de begrenzer aanstaat dan brand m´n neutraal lampje zwak in ALLE versnellingen.


Gebeurd dit na langere tijd, dan hebben de elco´s waarschijnlijk een ´lek´ eventueel vervangen dus.

Is dit al vanaf het begin dan zal er waarschijnlijk een ongewenste stroom gaan lopen via de elco voor de begrenzing van het geluid, waarschijnlijk kan een diode dit voorkomen. Zelf heb ik dit probleem ook, ik weet alleen niet of het al direct was (eventueel door de bipolaire elco's) of later pas is ontstaan. ik heb dus ook nog niet getest met een extra diode.


Nadelen.

Aangezien dit niet echt een mooi geregeld systeem is, is de begrenzing dus niet perfect aftestellen, een digitaal systeem waarbij een max. toerental ingegeven kan worden en eventueel een verandering van het moment van ontsteken zou een mooier effect geven. Een ge-oefend oor kan horen dat de brommer begrensd is.
Verder schijnt het zo te zijn dat langdurig met deze begrenzer rijden de ontsteking en/of motor kan beschadigen, het is dus niet te gebruiken als permanent afvoer middel. Na het rijden met de begrenzer kun je na demontage van de cilinderkop zien dat deze meer aanslag heeft als daarvoor, dit verdwijnt na enige ogenblikken gewoon rijden weer. Het betreft hier hoogst waarschijnlijk een te rijk mengsel wat, wat aanslag achterlaat.


LET OP: langdurig met een begrenzer aan rijden kan schade aan je ontsteking en/of brommer opleveren.

Plaats reactie